طراحی فعالیتی است انسانی که بر درک اشیاء روزمره متمرکز شده و بی شک از قدیمی ترین مشاغل جهان است. طراحی تبدیل اشیاء یا مفاهیم بی ارزش به آثار ارزشمند و پر بهاست.طراحی آفریدن چیزهایی است که زندگی انسان ها را بهتر کند
طراحی در مورد چگونه کار کردن اشیاء است نه شکل ظاهرشان.طراحی سراسر تجربه از زندگی است.طراحی آغازی برای ایجاد تغییر و تحول در مصنوعات بشر است.طراحی یک تفکر خلاقانه است که جهت اثبات آن باید به پشتوانه مباحث علمی مسلح بود.طراحی علم زیبایی در قلمرو تولید صنعتی است.طراحی هنر ترکیب کردن نیازهای مصرف کننده با امکانات تولیدات صنعتی است.
ایده چیست؟ چگونه یک ایده طراحی کنیم؟
هرگونه جمع بندی و نتیجه گیری یا تعمیم که بر پایه علم ، آگاهی عمومی ، مبانی فلسفی و پیش فرض های عرفی باشد را ایده می گویند. علاوه بر این ، در تعاریف ، ایده ها را بگونه ای دسته بندی و تعبیر می کنند که این ویژگی ها را در بر داشته باشند:
– خلاق باشند.
– نوآورانه باشند.
– مبتنی بر حل مساله باشند.
همچنین در بررسی ادبیات ایده پردازی با این درس ها نیز روبرو می شویم.
– ایده پردازی ، پیوند دقیقی با تفکر انتقادی دارد.
– ایده پردازی بر نوعی خلاقیت و یا تفکر خلاق مبتنی است.
– ایده پردازی باید خواه ناخواه همراه با نوعی مهارت ها و توانمندی هایی باشد که از جمله آن ها توانایی و مهارت بارش مغزی است.
برای آشنایی بیشتر با مبانی مفهومی و نظری ایده و نیز چگونگی طراحی یک ایده ، خوب است که با تفکر انتقادی و تفکر خلاق بیشتر آشنا شویم.
تفکر انتقادی
به تفکری انتقادی می گوییم که براساس سنجش و ارزیابی دقیق از اتفاقات و مشاهده ها پیش برود و با در نظر گرفتن همه عوامل مربوط و شیوه درست منطقی به نتایجی برسیم که قابل لمس هستند و خیلی های دیگر هم ممکن است که بتوانند به همان نتایج برسند.
براساس تفکر انتقادی اطلاعات ما به وسیله مشاهده ، تجربه ، دلایل و ارتباط با دیگران به دست می یاد . اطلاعاتی را هم که به دست آوردیم براساس ملاک های صحیح و درست و به دقت و همچنین براساس سندهای معتبر ، روشن و بدون هیچ ابهام ، بی طرف و منصفانه ارزیابی و قضاوت می شوند .
مراحل و اجزای تفکر انتقادی چیست ؟
– باید بتوانیم افکار و دیدگاه هایمان را دسته بندی کنیم وآن ها را بر اساس موضوعات مختلف طبقه بندی کنیم. این یکی از اجزای مهم تفکر انتقادی هست.
– برای ادعاهایمان ، مثلا برای این که درستی حدس و پاسخ خودمان برای یک رویداد مشخص کنیم ، باید دلیل داشته باشیم .
– باید بتوانیم کلمات و تعبیرهای خودمان در مورد هر موضوع و رویداد را درست انتخاب کنیم و برای آن دلیل داشته باشیم و همینطور بتوانیم آن را ارزیابی کنیم.
– دلایل خودمان را از طریق جمع آوری اطلاعات بدست آورده باشیم.
– بتوانیم ، با استفاده از اطلاعاتی که داریم ، حدس ها و تحلیل خود در مورد یک موضوع ، مساله یا رویداد را ارزیابی کنیم و بالاخره به جمع بندی و نتیجه گیری برسیم و یک قضاوت از موضع یا مساله و پدیده داشته باشیم.
البته باید توجه کنیم که تفکر انتقادی حتما و لزوما باعث نمی شود که به حقیقت یا نتیجه گیری صحیح دست پیدا کنیم.
– هیچ کس در هیچ کجا نمی تواند بیاید بگوید همه اطلاعات رو دارد. خیلی از اطلاعات وجود داردکه ممکن است کشف نشده باقی بمانند
– جهت گیری هر کسی می تواند مانعی برای جمع آوری و ارزیابی درست اطلاعات بشود .
تفکر انتقادی چه سؤالهایی را به ما یاد می دهد ؟
– چه هدفی را دنبال می کنیم ؟
– آیا می خوایم نتیجه گیری کنیم ؟
– اصلاً چرا فکر می کنیم درست می گوییم یا حق با ماست ؟
– منبع اطلاعاتی ما چیست ؟
– چطور اطلاعات و فرضیه هایی باعث نتیجه گیری ما شد ؟
– اگر اشتباه کنیم چه اتفاقی می افتد ؟
– آیا می توانیم دو منبع نام ببریم که با دلایل ما مخالف بوده ، دلیلش را هم بگویم ؟
– چطور به این نتیجه رسیدیم که چیزی را که می گوییم درست است و حقیقت دارد ؟
– آیا برای آن چیزی که می گوییم می توانیم دلیل دیگری هم بیاوریم ؟
تفکر خلاق
به تفکری خلاق می گوییم که ابتکار و کشف و نوآوری در آن وجود دارد یعنی با این تفکر می توانیم این کارها را انجام بدهیم خلاقیت یا خلق کردن یا به وجود آوردن به نوع فرآیند ذهنی است که مسئولیت تولید ایده ها و مفاهیم جدید و یا ارتباط بین این ایده ها و مفاهیم را به عهده دارد . از نظر علمی به وجود آمدن تفکر خلاق بیشتر به اصالت تناسب موضوع اشاره دارد . حالا بیاییم امروزی تر بگوییم : خلاقیت بیشتر به معنی به وجود آوردن ایده ها و چیزهای نو و یا ابتکار در موضوع های هنری که متخصصان به عنوان یک ورزش علمی ، هنری یا اجتماعی و فن آوری قبولش دارند .
آنهایی که اهل تفکر خلاق هستند این ویژگی ها را دارند :
– استقلال
– پشتکار زیاد
–کنجکاوی فراوان
– شخصیت غیر معمول
– انگیزه برای پیشرفت بیشتر
– علاقه زیاد به نظم و ترتیب
– دارای انگیزه های بالا و دانش زیاد
– قدرت گفتن اینکه من هم هستم و همچنین داشتن اعتماد به نفس
– زیبا پسند ، اشتیاق فراوان به مسائل اجتماعی دارای قدرت تأثیر گذاری بر دیگر مردم
برای اینکه « تفکر خلاق » را تقویت کنیم چه کار می توانیم بکنیم ؟
– هدف و انگیزه را مشخص و تشخیص بدهیم .
– مهارتهای پایه را ایجاد و به دست بیاوریم .
– تشویق شدن برای به دست آوردن دانش مربوط به حوزه های مشخص و تخصصی
– برانگیختن و تشویق روحیه کنجکاوی و کشف کردن
– به وجود آوردن انگیزه به خصوص انگیزه های درونی
– تشویق و تقویت نمودن اعتماد به نفس
– دقت و اصرار داشتن در سبقت از دیگران و ارایه توانایی های خودمان
– بالا بردن سطح باورها و عقایدمان درباره خلاقیت
– ارایه فرصت هایی برای انتخاب کردن و کشف
– گسترش دادن و بهتر کردن توانایی های خودمان
– به وجود آوردن تعادل
جمع بندی
حالا سوال این است که چگونه می توانیم یک ایده طراحی کنیم؟
به عنوان مثال ، ما در کلان شهر – تهران با مسایل مختلفی روبرو هستیم. محیط زیست ، ترافیک ، خدمات شهری و مسایلی از این قبیل.
حالا می خواهیم که ایده ای را در یکی از این حوزه ها طراحی کنیم.
با در نظر گرفتن آنچه که در مورد شهر تهران و آن حوزه خاص می دانیم و با رعایت آنچه در مورد تفکر انتقادی و خلاق می دانیم ، به عنوان مثال می خواهیم در مورد مسایل زیست – محیطی ، ایده ای را طراحی کنیم . برای این کار سعی می کنیم که این مراحل کلی را طی نمائیم :
۱٫ اطلاعات لازم در مورد وضعیت آن حوزه را جمع آوری کنیم.
۲٫ اطلاعات مان را دسته بندی کنیم.
۳٫ تحلیلی در مورد آن اطلاعات ارایه کنیم.
۴٫ سعی کنیم که این اطلاعات و تحلیل ها را به گونه تازه و نوآورانه یا جدیدی ببینیم. طوری که قبلا کمتر به این شکل تحلیل شده باشد.
۵٫ انتخاب های موجود شهر برای مدیریت این مساله را در نظر بگیریم.
۶٫ فرضیه ها و حدس هایی را در مورد راه حل های احتمالی و مناسب آن مساله در نظر بگیریم.
